Parodontitis
Ontstoken tandvlees heet parodontitis wanneer niet alleen het tandvlees is ontstoken maar ook het onderliggende kaakbot. Door de ontsteking laat het tandvlees los van de tanden en kiezen, waardoor er een ruimte tussen het tandvlees en de wortel ontstaat. Deze ruimte heet een pocket.
In deze pocket gaan tandplak en tandsteen met z’n bacteriën zitten waardoor de ontsteking zich langzamerhand in de diepte verplaatst en daar het omringende kaakbot afbreekt.
Het is meestal een chronische, sluimerende ontsteking die vaak al jarenlang aanwezig is zonder dat er pijnklachten zijn.
Net zoals bij gingivitis bloedt het tandvlees bij aanraking, is rood en gezwollen en men heeft vaak last van een vieze smaak en een slechte adem.
Door roken worden deze kenmerken vaak weer gemaskeerd.
Pas in een vergevorderd stadium ontstaan er klachten. De tanden en kiezen gaan los staan omdat er onvoldoende kaakbot rond de wortels aanwezig is.
Wanneer met het kaakbot ook langzamerhand het tandvlees terug gaat trekken, liggen de worteloppervlakken gedeeltelijk bloot waardoor de tanden en kiezen erg gevoelig zijn voor temperatuurwisselingen en zoet en zuur.
In het eindstadium van parodontitis is er zoveel kaakbot verloren gegaan dat de tanden en kiezen vrijwel vanzelf uit de mond vallen.
Verschillende vormen van parodontitis
Chronische parodontitis
Deze vorm van parodontitis komt bij ongeveer 40% van de volwassenen voor. De ontsteking kan 10 tot 15 jaar lang aanwezig zijn zonder dat de patiënt klachten heeft. Wanneer chronische parodontitis op tijd ontdekt wordt, is deze goed te behandelen en heeft een goede prognose.
Agressieve parodontitis
Deze vorm van parodontitis komt voor bij ongeveer 10% van de bevolking en begint meestal in de pubertijd of bij jong-volwassenen.
Deze ontsteking wordt vaak veroorzaakt door een combinatie van agressieve bacteriën en een verminderde specifieke afweer die genetisch is bepaald.
Het is een snel voortschrijdend proces waarbij in korte tijd veel botafbraak kan plaatsvinden. Om het afbraakproces bij agressieve parodontitis tot stilstand te brengen dient er een zeer doeltreffende infectiebestrijding plaats te vinden.
Acute parodontitis
Parodontaal abces
Wanneer het ontstekingsvocht (pus) in een diepe pocket niet meer vanzelf naar buiten kan, zal de ontsteking opvlammen waardoor er een acute ontsteking in de vorm van een abces ontstaat.
In deze acute fase kan er veel botverlies optreden.
ANUG(P)
Deze letters staan voor Acute Necrotiserende Ulcererende Gingivitis / Parodontitis.
Deze vorm van gingivitis / parodontitis kenmerkt zich door afsterving van het weefsel, waarbij in zeer korte tijd veel botafbraak plaatsvindt.
ANUG(P) veroorzaakt veel pijn, een slechte adem en een gevoel van algemene malaise.
ANUG(P) komt vaak voor bij jonge mensen die roken, veel stress hebben, roofbouw op hun lichaam plegen en voornamelijk junkfood eten.
Oorzaken
Bacteriën
Parodontitis wordt veroorzaakt door bacteriën die in plak en tandsteen zitten. Toch krijgt niet iedereen met een matige mondhygiëne parodontitis. Er zijn namelijk vele zogenaamde omgevingsfactoren die hierin een rol spelen.
Genetische invloed
In de eerste plaats is het afweermechanisme tegen deze bacteriën per persoon verschillend. Onderzoek heeft uitgewezen dat deze genetisch is bepaald. Daarom zijn er vaak binnen een gezin meerdere personen die aan parodontitis lijden.
Roken
Mensen die roken hebben een sterk verhoogde kans op het krijgen van parodontitis, afhankelijk van de hoeveelheid die zij roken. Doordat roken een bloedvatvernauwing geeft, worden de kenmerken van parodontitis (rood, gezwollen tandvlees dat bloed bij aanraking) gemaskeerd.
Op die manier wordt de patiënt gemakkelijk op het verkeerde been gezet.
De prognose van de behandeling van parodontitis is bij mensen die blijven roken duidelijk minder goed dan bij mensen die niet roken of stoppen met roken.
Stress
Negatieve, emotionele en psychische stress geeft een sterk verhoogde kans op parodontitis. Deze stress vermindert het specifieke afweermechanisme tegen de bacteriën.
Onderliggende systeemziekte
Mensen met een zgn. onderliggende systeemziekte zoals oa. suikerziekte hebben een twee tot drie maal hogere kans op parodontitis.
Hormonale invloed
Tijdens zwangerschap en de overgang vinden er verandering in de hormoonhuishouding plaats waardoor vrouwen vaak extra gevoelig zijn voor parodontitis.
Medicijnen
Van diverse medicijnen is bekend dat zij invloed hebben op het verloop en het ontstaan van parodontitis. Er vindt vaak “wildgroei” van tandvlees plaats bij gebruikers van diphantoïne (bij epilepsie) en cyclosporine (bij patiënten waar een transplantatie is uitgevoerd).
Gevolgen van parodontitis
Wanneer parodontitis niet wordt behandeld en het botverlies rond de wortels van de tanden en kiezen steeds verder gaat, zal dit tot verlies van het gebit leiden.
Omdat er veel kaakbot verloren is gegaan is het moeilijker voor deze patiënten een goed zittend kunstgebit te maken.
Daarnaast zijn er steeds meer onderzoeken die aantonen dat parodontitis een negatieve invloed heeft op diverse algemene ziekten. Zoals aderverkalking, hart- en vaatziekten, hersenaandoeningen, diabetes, longaandoeningen en te vroeg geboren kinderen met een laag geboortegewicht.
